Năm 2023, Công ty Cổ phần Cấp nước Phú Hoà Tân đã triển khai hiệu quả công tác Giảm thất thoát nước đạt chỉ tiêu đề ra của Tổng Công ty và duy trì bền vững từ đầu năm cho đến nay. Để đạt được thành tích đó, Phú Hoà Tân đã triển khai nhiều giải pháp khác nhau. Tuy nhiên, để thực hiện tốt các giải pháp thì đòi hỏi cần phải có cơ sở dữ liệu hệ thống mạng lưới cấp nước đầy đủ chính xác, đây là điều kiện tiên quyết. Hiểu được tầm quan trọng của cơ sở dữ liệu, Phú Hoà Tân đã tập trung việc xây dựng, thu thập, kiểm tra, đánh giá và phân tích dữ liệu qua cơ sở dữ liệu cốt lõi như sau: Dữ liệu mạng lưới đường ống (các đối tượng không gian mạng lưới) và dữ liệu về áp lực và lưu lượng (các đối tượng phi không gian).

Về mạng lưới đường ống

     Mạng lưới bao gồm 2 phần: dữ liệu hoạ đồ mạng lưới đường ống và dữ liệu lịch sử sửa chữa các điểm sự cố trên mạng lưới.

     Việc xây dựng cơ sở dữ liệu mạng lưới, Phú Hoà Tân có nhiều thuận lợi như địa bàn thuộc khu vực nội đô, nền địa chính, hạ tầng, dân cư ổn định, lượng khách hàng bảo hoà và tương đối nhỏ so với các đơn vị khác.

     Việc xây dựng hoạ đồ mạng lưới đã được thực hiện từ năm 2005 và phát triển qua nhiều giai đoạn sử dụng nhiều chương trình quản lý khác nhau và từ năm 2009 đến nay Phú Hoà Tân sử dụng chương trình Arcgis để quản lý dữ liệu mạng lưới.

     Dữ liệu lịch sử sửa chữa các điểm sự cố: được thu thập và cập nhật lưu trữ trong chương trình Arcgis từ năm 2016. Cho đến nay, kho dữ liệu tương đối lớn đủ phục vụ cho các công tác phân tích dữ liệu, công tác xây dựng cơ bản và giảm thất thoát nước.

     Nhờ dữ liệu mạng lưới được đầu tư xây dựng nhiều năm đến nay đã giúp việc phân tích dữ liệu mạng lưới gặp nhiều thuận lợi. Hiện nay, việc quản lý công tác thất thoát nước không chỉ đến từng DMA mà đã tập trung đến từng khu vực bước van. Một trong những giải pháp hiệu quả của Phú Hoà Tân chính là đóng van bước nhằm xác định quy mô mạng lưới đường ống theo vật liệu, kích cỡ, năm lắp đặt, cỡ đồng hồ nước, đối tượng sử dụng nước, tần suất xì bể, nguyên nhân và các điểm đen trên mạng lưới từng bước van; Xác định lượng nước thất thoát,...

Về áp lực và lưu lượng (các đối tượng phi không gian):

     Địa bàn cấp nước Phú Hoà Tân thuộc vùng 1, vùng 2 của dự án Giảm thất thoát nước của Tổng Công ty nên mạng lưới đã được phân chia DMA, được trang bị đầy đủ các trang thiết bị công nghệ hiện đại thu thập dữ liệu và điều khiển từ xa nên có nhiều thuận lợi trong việc quản lý cơ sở dữ liệu áp lực và lưu lượng.

     Khi nói đến công tác Giảm thất thoát nước thì thường dựa các thành phần trong bảng cân bằng nước. Tuy nhiên, hệ thống lại thì có hai đại lượng chính đó là lưu lượng (Q) và áp lực (P). Nếu kiểm soát chặt chẽ và phân tích tính toán kỹ giá trị hai đại lượng này từ đầu vào DMA sẽ quyết định đến việc giảm thất thoát nước, Q được kiểm soát qua đồng hồ tổng DMA, P kiểm soát qua van điều áp. Q tỷ lệ thuận với vận tốc (V) dòng chảy trong ống, V phụ thuộc vào P nên bài toán giảm thất thoát nước sẽ giải quyết phần lớn về áp lực trên mạng lưới. Do đó, nhận thấy tầm quan trọng của việc quản lý, vận hành áp lực khoa học, hợp lý cho từng khu vực DMA đặc thù, theo đặc điểm mạng lưới: tuổi thọ đường ống, chất lượng vật tư, đối tượng khách hàng sử dụng nước để đưa ra chế độ vận hành áp lực phù hợp nhưng vẫn đảm bảo nhu cầu sử dụng của khách hàng, các quy định về PCCC, quy định về ngành nước. Đây là giải pháp bản lề sẽ giúp công tác giảm thất thoát đạt hiệu quả, giúp duy trì tỷ lệ thất thoát nước và bền vững. Do đó, để quản lý tốt cơ sở dữ liệu áp lực và lưu lượng cần phải quản lý khoa học các thiết bị đồng hồ tổng DMA, van điều áp và đảm bảo trạng thái hoạt động tốt.

Về dữ liệu lưu lượng đồng hồ nước khách hàng: để dữ liệu chính xác và đầy đủ cần chọn lựa đường kính đồng hồ và chỉ số R, Q3 phù hợp với nhu cầu sử dụng của khách hàng. Đối với các đồng hồ nước cỡ lớn (50mm trở lên) cần sử dụng loại đồng hồ nước điện từ, siêu âm và có datalogger ghi nhận và truyền số liệu từ xa. Hiện nay, Phú Hoà Tân đang sử dụng đồng hồ nước có chỉ số R ≥ 400, sử dụng công nghệ Modbus và tuỳ nhu cầu điều kiện sử dụng của khách hàng mà chọn Q3 phù hợp.

Kết quả mang lại:

     Trong quá trình triển khai thực hiện lộ trình giảm thất thoát nước, dưới sự chỉ đạo của Ban Điều hành, toàn thể người lao động công ty đã tích cực chủ động xây dựng kế hoạch, tìm kiếm các giải pháp để giảm thất thoát nước. Công ty đã đi đúng hướng trong việc giảm thất thoát nước bằng nhiều giải pháp hiệu quả, cả về lượng và chất với sự chủ động và đa dạng hơn trong cách làm.

     Cụ thể, tỷ lệ thất thoát nước bình quân năm 2022 là 13,12% nhưng tổng kết 12 tháng năm 2023 tỷ lệ thất thoát nước bình quân chỉ còn 5,63%. Tỷ lệ thất thoát nước của công ty mang tính bền vững vì đã được duy trì từ tháng 1.2024 đến hiện nay ở mức từ 5,05 - 5,6%.

Quản lý cơ sở dữ liệu sắp tới:

    Đầu tư thêm trang thiết bị công nghệ hiện đại để đo đếm, thu thập dữ liệu và cảnh báo chủ động và thay thế các thiết bị 2G.

   Trong năm 2024, Công ty sẽ đưa vào vận hành trung tâm vận hành mạng lưới cấp nước PWNOC. Đây là một trung tâm giám sát và điều hành toàn bộ mạng lưới cấp nước để đảm bảo rằng nước được cung cấp đầy đủ và an toàn cho người dân sử dụng. Các hoạt động giám sát và điều hành bao gồm kiểm soát tổng thể về quản lý mạng lưới cấp nước, theo dõi mức độ tiêu thụ nước, thực hiện bảo trì và sửa chữa các thiết bị và hệ thống cấp nước, theo dõi lưu lượng áp lực của các thiết bị trong công tác giảm thất thoát nước và đảm bảo tuân thủ các quy định và tiêu chuẩn liên quan đến môi trường và sức khỏe con người. Điều này giúp hiện đại hóa ngành cấp nước, tiếp tục xây dựng và phát triển hệ thống cơ sở dữ liệu địa lý GIS trong công tác quản lý mạng lưới cấp nước, triển khai các mô hình dashboard quản lý dữ liệu về vận hành như hệ thống SCADA trong công tác giảm thất thoát nước, hệ thống dashboard quản lý đồng hồ nước điện từ, hệ thống dashboard quản lý số liệu sản xuất kinh doanh, đồng hồ nước thông minh, tự động hóa các thiết bị điều khiển từ xa trên hệ thống mạng lưới cấp nước. PWNOC sẽ là một trung tâm giúp quản lý vận hành mạng lưới, công tác GTTN chủ động, mọi lúc mọi nơi, giúp duy trì tỉ lệ giảm thất thoát nước bền vững.

Nguyễn Văn Mạnh